Hoe werkt ADHD-onderzoek en heb je het nodig?Denk je dat je ADHD hebt of herken je jezelf in de kenmerken van ADHD? Veel volwassenen lopen jaren rond met een gevoel dat ze tekortschieten. Altijd achter de feiten aan, moeite met concentratie, to-do-lijsten die nooit kloppen met de realiteit, een hoofd dat nooit pauze neemt… Wanneer ze eenmaal op het spoor van ADHD komen begint er een megagroot kwartje te vallen. Maar hoe weet je het zeker? Daarvoor is er ADHD volwassenen diagnostiek. Op deze pagina lees je:
Belangrijk: als adhd-coach doe ikgeen diagnostiek. Maar: je hebt dan oo;géén officiële diagnose nodig om hier coaching te starten. Bij een vermoeden van ADHD ben je altijd welkom. |  |
Wat houdt een ADHD-onderzoek bij volwassenen in?
Om in aanmerking te komen voor ADHD volwassenen diagnostiek heb je in principe een doorverwijzing van de huisarts nodig. Hiermee kun je je aanmelden bij een praktijk of psychiater.
Het ADHD-onderzoek bestaat uit meerdere onderdelen. De exacte volgorde verschilt per praktijk of ggz-instelling, maar dit is de kern:
1. Intakegesprek
In dit gesprek brengt de onderzoeker je klachten, achtergrond en hulpvragen in kaart. Denk aan vragen zoals:
- Sinds wanneer ervaar je problemen?
- Hoe ziet je dag eruit?
- Tegen welke dingen loop je aan op werk of thuis?
- Zijn er familieleden met ADHD?
Het doel van deze eerste ronde is noodzakelijk, namelijk: bepalen of ADHD aannemelijk is - en of vervolgonderzoek zinvol is.
2. Vragenlijsten en screenings
Wat je daarna, ervoor of gelijktijdig krijgt: een pakket vragenlijsten. Per mail of gewoon in de hand. Deze lijsten moet jij invullen, en soms zijn er ook lijsten voor je ouders of je docent of mentor bij.
De lijsten behandelen allerlei ADHD-kenmerkende onderdelen, en gaan bijvoorbeeld over concentratie, impulsiviteit, hyperactiviteit, stemming en stress. Niet spannend—maar ze geven wél veel informatie aan de onderzoeker.
3. Ontwikkelingsanamnese
ADHD begint in de kindertijd. Daarom vragen onderzoekers ook naar informatie uit je jeugd. Je ouders wordt om deze reden gevraagd om ook vragenlijsten in te vullen, als dat mogelijk is. Ook als je al volwassen bent.
Ben je nog kind, dan zal soms een docent of mentor die jou goed kent óók een vragenlijst invullen. En je ouders zijn bovendien meestal bij de gesprekken aanwezig om vragen te beantwoorden over hoe ADHD zich in je jeugd openbaarde.
4. Gestructureerd diagnostisch interview
Hier begint het 'echte onderzoek': een uitgebreid gesprek waarin de criteria uit het DSM-5 handboek systematisch worden doorgenomen. Dit is dus de kern van de ADHD volwassenen diagnostiek.
Het is een ja/nee-interview dat soms wel twee uur kan duren. Alle onderdelen uit de DSM-5 komen aan bod: van onoplettendheid en hyperactiviteit tot impulsiviteit. Deze worden aan de hand van stellingen gemeten.
Hoe dat werkt? De onderzoeker stelt een vraag, bijvoorbeeld: 'Heb je vaak moeite met het organiseren van taken en acitiviteiten?'. Daar hoef je nog niks op te zeggen. Vervolgens geeft de onderzoeker een stuk of 10 stellingen die hiermee samenhangen en die jij met ja of nee beantwoordt. Bijvoorbeeld: 'Moeite om een reeks taken achter elkaar af te maken'.
Let op: je kunt hier niks fout doen. Wees gewoon eerlijk, dan kan de onderzoeker een zo compleet en helder mogelijk beeld van jou krijgen.
5. Eventueel aanvullend onderzoek
Bij kinderen, maar ook in de ADHD volwassen diagnostiek is het vrij gebruikelijk om aanvullend onderzoek te doen om een duidelijker beeld te krijgen - en een betere conclusie te kunnen trekken. Aanvullend onderzoek kan zijn:
- Intelligentieonderzoek (IQ-test)
- Neuropsychologisch onderzoek (aandacht, geheugen, verwerkingssnelheid)
- In een enkel geval: lichamelijk onderzoek door een arts, als er twijfel is over andere oorzaken
6. De uitslag
En dan, de uitslag. Die volgt meestal binnen een paar weken waarin de onderzoeker alle resultaten heeft verwerkt en samengevat. In een terugkoppelgesprek krijg je:
- De diagnose (ADHD in één van de drie varianten - of toch iets anders)
- Uitleg over wat dit betekent
- Advies over behandeling of begeleiding (denk aan medicatie, psycho-educatie, coaching of een combinatie)
- Een officiële verklaring voor school of werkgever wanneer daar behoefte aan is
Lees meer over de drie typen ADHD bij ADHD bij volwassenen
Waar kun je als volwassene een ADHD-diagnose laten stellen?
Je kunt ADHD volwassenen diagnostiek laten doen bij:
- Specialistische GGZ-instellingen (Bijvoorbeeld PsyQ, GGZ InGeest, GGZ Noord-Holland-Noord, etc.)
- Praktijken met BIG-geregistreerde psychiaters of GZ-psychologen
- Commerciële ADHD-onderzoekscentra
- Sommige huisartsenpraktijken werken samen met POH-GGZ, maar die doen geen diagnose, wel verwijzen ze door.
Belangrijk om te weten:
Er kunnen wachttijden zijn, vooral bij de gespecialiseerde ggz. Hou rekening met een wachttijd van enkele weken tot soms meerdere maanden.
Ook belangrijk: de vergoeding. Zoek goed uit of de praktijk die het onderzoek uitvoert een contract heeft met jouw gemeente en/of verzekeraar. In sommige gevallen moet je het onderzoek zelf betalen.
Wat heb je aan een officiële ADHD-diagnose?
Een diagnose is geen medaille en ook geen stempel waar je je hele leven aan vastzit. Maar het kan wel veel duidelijkheid geven.
Voor veel volwassenen is het toverwoord: erkenning. Hoe fijn is het om te ontdekken dat je niet gewoon lui, slordig of druk bent, maar dat jouw brein anders werkt! Dit inzicht kan je in ieder geval helpen om milder naar jezelf te kijken. Maar ook: om keuzes te maken die beter passen bij hoe jij in elkaar zit.
Een officiële diagnose maakt het bovendien makkelijker om gericht advies of hulp te krijgen als je behoefte hebt aan coaching of een andere vorm van support of begeleiding.
Bovendien is een diagnose ook noodzakelijk als je medicatie wilt overwegen of als je aanspraak wilt maken op bepaalde vormen van behandeling binnen de ggz.
Moet ik mijn ADHD-diagnose melden aan mijn werkgever?
Nee. Een diagnose uit een ADHD volwassenen diagnostiek is medische informatie. Die is privé. Je bent niet verplicht om je werkgever, collega’s of toekomstige werkgevers hierover te informeren.
Sommige mensen kiezen er wél voor om het te delen, bijvoorbeeld omdat ze meer begrip van hun werkgever of collega's willen voor hun manier van werken. Of omdat ze aanpassingen willen - in overleg. Denk bijvoorbeeld aan een prikkelarme plek op kantoor, minder ad-hoc-klusjes, duidelijkere prioriteiten, enzovoorts.
Delen dat je ADHD hebt is dus echt jóuw keuze, en zeker geen verplichting.
En wat als ik nog op school zit of studeer?
Ben je scholier of student? Dan kan een officiële diagnose juist heel praktisch zijn. Veel onderwijsinstellingen hebben namelijk voorzieningen voor mensen met bijvoorbeeld ADHD. Maar deze voorzieningen mogen ze alleen bieden als er duidelijke onderbouwing is. Met een ADHD-diagnose kun je bijvoorbeeld makkelijker:
- tijdverlenging aanvragen bij toetsen of examens
- vragen om een prikkelarme toetsruimte
- afspraken maken over begeleiding of studieplanning
Het is niet zo dat je hiermee extra voordeel wint. Wat je krijgt is een meer eerlijke uitgangspositie ten opzichte van je medestudenten. Die immers niet met ADHD-obstakels te maken hebben.
 | Is diagnostiek noodzakelijk om met coaching te starten?Kort antwoord: nee! ADHD volwassenen diagnostiek kan een waardevolle aanvulling zijn qua inzicht, maar het is absoluut geen noodzakelijke deur. Bij mij geldt: voel je welkom mét diagnose of zonder diagnose. En zelfs als je twijfelt of je het überhaupt hebt. Lees ook nog even dit: Weet je genoeg? Heb je een diagnose of een vermoeden? Meld je vandaag nog aan voor een gratis intake en ontdek of ADHD-coaching iets voor jou is. |
Veelgestelde vragen over ADHD volwassenen diagnostiek
Wat is ADHD volwassenen diagnostiek precies?
Dat is een onderzoeksproces waarbij professionals nagaan of je als volwassene voldoet aan de criteria voor ADHD. Dit gebeurt via gesprekken, vragenlijsten, informatie over je jeugd en soms aanvullend onderzoek.
Heb ik een officiële diagnose nodig om coaching te krijgen?
Nee. Coaching kan ook prima bij een vermoeden van ADHD, zelfs als je twijfelt of je het hebt. Een diagnose kan helpen, maar is dus geen voorwaarde.
Hoe lang duurt een ADHD-onderzoek?
Dat verschilt per instelling. Het traject zelf bestaat meestal uit enkele gesprekken en vragenlijsten, verspreid over weken. De wachttijd ervoor kan oplopen tot maanden.
Moet ik mijn diagnose melden aan mijn werkgever?
Nee, dat is niet verplicht. Het is jouw keuze of je dit deelt.
Is een diagnose nodig voor extra tijd bij toetsen of een prikkelarme ruimte?
Scholen en opleidingen vragen meestal om een duidelijke diagnose voordat ze officiële voorzieningen mogen toekennen.